نکات موثر و عوامل تاثیرگذار بر رضایت زناشویی و ثبات ازدواج بخش دوم

عوامل فردی تاثیرگزار بر رضایتمندی زوجین

از ویژگی های شخصیتی می توان برای پیش بینی رفتارهای فرد در موقعیت های مختلف زندگی، از جمله موقعیت های زندگی زناشویی استفاده کرد. رضایت زناشویی که تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد ملاکی است که برای ارزیابی کیفیت روابط زوجین استفاده می شود. در بخش اول از مقاله نکات موثر و عوامل تاثیرگذار بر رضایت زناشویی، به موضوع رضایت زناشویی چیست پرداختیم.

 ویژگی‌های شخصیت

به‌طورکلی، شخصیت آن دسته از خصوصیات شخصی را نشان می‌دهد که الگوی ثابت رفتاری هستند. در حقیقت، ازدواج اتحاد دو شخصیت است که در آن همسران، هر یک از زمینه‌های رشد مشخص، سبک شخصیت و ترکیبی از عوامل مختلف تجربی و بیولوژیکی، گامی در جهت زندگی مشترک برمی‌دارند. اگرچه صفات شخصیتی زیادی وجود دارد، اما یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین الگوها برای بررسی ویژگی‌های شخصیتی، مدل پنج عاملی در سازگاری های اخیر بوده است که به شرح زیر است:

1. روان رنجوری به گرایش فرد به سمت اضطراب / استرس، ترحم جویی، خصومت، تکانش گری، افسردگی و اعتمادبه‌نفس پایین اشاره دارد.
2. برونگرایی به گرایش فرد به مثبت، جسور، پرانرژی و صمیمی بودن اشاره دارد.
3. گشودگی به میل فرد برای کنجکاوی، عشق به هنر، علایق هنری، انعطاف‌پذیری و خردمندی اشاره دارد.
4. موافقت به میل فرد برای سخاوت، مهربانی، همدلی، نوع‌دوستی و اعتماد به دیگران اشاره دارد.
5. وظیفه‌شناسی به میل فرد برای دقت، کار آیی، قابلیت اطمینان و اعتمادبه‌نفس، خودتنظیمی و پیشرفت گرایی، منطقی و آرام بودن اشاره دارد.

به گفته برخی از محققان، سطح روان رنجوری پایدارترین و قوی‌ترین پیش‌بینی کننده عدم رضایت زناشویی است و درواقع با رضایت زناشویی رابطه معکوس دارد.

سبک دل‌بستگی

نظریه دل‌بستگی بر روابط و پیوندهای طولانی‌مدت، مخصوصاً روابط بین والدین و فرزند و بین زوجین متمرکز است.

به گفته باولبی دل‌بستگی پیوند عاطفی با شخصی دیگر است. باولبی معتقد بود که اولین پیوندهای ایجادشده توسط کودکان با مراقبانشان تأثیر فوق‌العاده‌ای دارد که در طول زندگی ادامه دارد. دل‌بستگی همچنین باعث می‌شود كه نوزاد به مادر نزدیك شود و درنتیجه شانس زنده ماندن كودك افزایش می‌یابد. درحالی‌که مادری به نیازهای فرزند خودپاسخ می‌دهد، پیوند محبت‌آمیز شدیدی شکل می‌گیرد. این پیوند در شخصیت کودک ادغام می‌شود و به‌عنوان پایه‌ای برای همه روابط محبت‌آمیز در آینده عمل می‌کند.

مضمون اصلی نظریه دل‌بستگی این است که مراقبان اصلی که در دسترس و پاسخگوی نیازهای کودک هستند، به کودک امکان می‌دهند احساس امنیت کند. نوزاد می‌داند که مراقبش قابل‌اعتماد است و این‌یک پایگاه امن برای کودک ایجاد می‌کند تا سپس جهان را کشف کند.

 تأثیر ماندگار دل‌بستگی اولیه

تحقیقات نشان می‌دهد عدم تشکیل پیوندهای ایمن در اوایل زندگی می‌تواند تأثیر منفی بر رفتار در مراحل بعدی و در طول زندگی داشته باشد و پیوندهای اولیه می‌توانند تأثیر جدی بر روابط بعدی داشته باشند. کودکانی که از کودکی به‌طور ایمن دل‌بسته شده‌اند، با بزرگ‌تر شدن اعتمادبه‌نفس قوی‌تر و عزت‌نفس بهتری پیدا می‌کنند. این کودکان همچنین تمایل به استقلال بیشتری دارند، در مدرسه عملکرد بهتری دارند، روابط اجتماعی موفقی دارند و افسردگی و اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند.

افرادی که سبک دل‌بستگی ایمن دارند می‌توانند از دیگران حمایت کنند، خطرپذیر باشند، به دنبال راه‌حل برای حل مشکلات خود هستند، نسبت به عملکرد خود امیدوارترند و ازخودگذشتگی نشان می‌دهند و این ویژگی‌ها رضایت آن‌ها را از روابط با همسرشان افزایش می‌دهد.

تحقیقات نشان داده است که هر دو همسری که از سبک دل‌بستگی ایمن برخوردار هستند، رضایت زناشویی بیشتری را تجربه می‌کنند، مهارت‌های ارتباطی بهتر، انسجام و انعطاف‌پذیری بالاتری دارند و بالاترین سطح سازگاری را نشان می‌دهند. در مقابل، افرادی که امنیت کمتری دارند از اضطراب بیشتری برخوردارند و از روابط خود رضایت کمتری دارند. زوج‌هایی که سبک دل‌بستگی اضطرابی دارند عملکرد ضعیفی دارند و درگیر آشفتگی‌های عاطفی قابل‌توجهی هستند.

عدم اعتماد به افراد منجر به انزوا و عدم دریافت حمایت از دیگران می‌شود. از طرف دیگر، انزوا و واکنش‌های عاطفی در موقعیت‌های شدید در متن روابط صمیمی می‌تواند موجب خصومت ناخوشایندتری در روابط بین همسران شود و بنابراین احساس نارضایتی زناشویی را افزایش می‌دهد.

هوش هیجانی

مفهوم Bar-On به هوش هیجانی به‌عنوان مجموعه‌ای از توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی اشاره دارد که بر توانایی فرد برای کنار آمدن با تقاضا و فشارهای محیطی تأثیر می‌گذارد. گلمان معتقد است که هوش هیجانی در شادی و خوشبختی افراد نقش دارد. گلمان چهار مهارت اساسی هوش هیجانی را تعریف می‌کند که به شرح زیر است:

1. شناخت احساسات خود؛
2.  کنترل احساسات؛
3.  انگیزه بخشیدن و تشویق کردن و
4.  شناخت احساسات دیگران و تنظیم روابط با دیگران.

 درواقع، شخصی باهوش هیجانی بالا می‌داند که چگونه با تیپ‌های شخصیتی کنار بیاید و خودش را با دیگران و احساسات آن‌ها سازگار کند.

مطالعات نشان داده است که مؤلفه‌های هوش هیجانی می‌توانند در رضایت زناشویی مفید باشند. سطح هوش هیجانی بالاتر در کمک به زوجین برای درک بهتر یکدیگر و کنترل احساساتشان نقش مهمی دارد. این زوج‌ها برای مدیریت احساسات خود و همسرانشان بهتر هستند؛ بنابراین آن‌ها از روابط زناشویی خود رضایت بیشتری دارند.

 بهداشت شخصی

متغیر دیگری که رضایت زناشویی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، سطح بهداشت فردی است که شامل سلامت جسمی و روانی است. به‌طورکلی، بین سلامت روان و رضایت زناشویی رابطه معنی‌داری وجود دارد. طبق مطالعات مختلف در مورد افراد مبتلابه اختلالات خلقی، سو مصرف مواد و برخی اختلالات اضطرابی، به‌ویژه اختلال هراس، اختلال اضطراب عمومی، افسردگی و وسواس، رضایت زناشویی تحت تأثیر این شرایط خواهد بود.

افسردگی می‌تواند منجر به کاهش سطح انرژی و عدم لذت بردن از زندگی شود که درنتیجه منجر به کاهش عملکرد شخصی و اجتماعی می‌شود و این، به‌نوبه خود، می‌تواند به مشکلات ارتباطی و روابط منجر شود.

یک مطالعه توسط Combs همچنین نشان داد که بین رضایت زناشویی و سلامت جسمی رابطه وجود دارد، به این معنی که سلامت جسمی خوب زوجین منجر به یک زندگی لذت‌بخش‌تر، طول عمر طولانی‌تر و همچنین رضایت از یکدیگر می‌شود. بااین‌حال، رابطه رضایت زناشویی و سلامت فردی یک رابطه دوطرفه است.

عدم رضایت زناشویی با وضعیت سلامتی ضعیف، علائم افسردگی، مشکلات شخصیتی، رفتار نامناسب و وضعیت اجتماعی ضعیف ارتباط دارد. درواقع، رضایت زناشویی یکی از مهم‌ترین عوامل مرتبط با اختلالات روانی و عاطفی است.

افرادی که از زندگی زناشویی خود راضی نیستند، 13 برابر بیشتر از دیگران علائم افسردگی شدید را تجربه می‌کنند.

تاثیر عوامل میان فردی در خشنودی از ازدواج

ازدواج پیوندی است بین دو شخص با شخصیت متفاوت. رابطه عاشقانه طولانی مدت و ایده آل مستلزم این است كه افراد، در ارزیابی همسر خود، از ویژگی های جسمی فراتر رفته و ویژگی های شخصیتی را در نظر بگیرند.

 رابطه، ارتباط و صمیمیت

ارتباطات یک عنصر اساسی است که تمام تمایلات انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عامل تعیین‌کننده مهمی در کیفیت روابط بین همسران و رضایت زناشویی است. ارتباطات نقش عمده‌ای در رضایت زناشویی و صمیمیت بین زوجین دارد. به‌طورکلی، روابط بین همسران بر اساس چهار نوع اساسی روابط شکل می‌گیرد:

• رابطه عاطفی
• رابطه شناختی (فکری)
• رابطه اقتصادی
• و روابط جنسی.

زوجینی که به‌راحتی افکار و احساسات خود را با یکدیگر در میان می‌گذارند و می‌توانند احساسات یکدیگر را بپذیرند و درک کنند، رضایت زناشویی بیشتری را تجربه می‌کنند. در حقیقت، زوجینی که اوقات فراغت بیشتری را باهم می‌گذرانند و سرگرمی‌های مشترک دارند و همچنین ارتباط کلامی یا عاطفی را تا حدود بیشتری انجام می‌دهند، رضایت زناشویی بیشتری را تجربه می‌کنند.

 روابط جنسی (رابطه جنسی)

چندین مطالعه به تأثیر رضایت جنسی بر رضایت زناشویی اشاره‌کرده است. بسیاری از محققان معتقدند که ماهیت روابط جنسی مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در زندگی زناشویی است. رابطه ناخوشایند یا قانع‌کننده به احساس محرومیت، ناامیدی و عدم امنیت و نارضایتی در رابطه منجر می‌شود و احتمالاً سلامت روان را به خطر می‌اندازد، درنتیجه زندگی خانواده ازهم‌پاشیده می‌شود. سانچز-فوئنتس و همکاران نشان داد که چهار عامل بر رضایت جنسی تأثیر می‌گذارد که به شرح زیر است:

1. عوامل شخصی مانند ویژگی‌های جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، سلامت روحی و جسمی
2. عوامل مربوط به روابط اولیه و پاسخ جنسی
3. عوامل مرتبط با حمایت اجتماعی و روابط خانوادگی

 فاصله سنی بین زوج‌ها

به نظر می‌رسد اختلاف سنی می‌تواند عامل مهمی در رابطه با درک و فعالیت‌های جنسی زوجین باشد و بنابراین می‌تواند رضایت زناشویی را تحت تأثیر قرار دهد. بااین‌حال، در مورد تعیین فاصله سنی مناسب بین زوجین بین محققان اتفاق‌نظر وجود ندارد. برخی از محققان پنج سال فاصله و برخی دیگر کمتر از سه سال پیشنهاد می‌کنند. بااین‌حال، به‌طورکلی، اگر فاصله سنی زوجین کمتر از ده سال باشد، در مقایسه با بیش از ده سال، رضایت زناشویی بیشتر است. یکی از دلایل کاهش رضایت زناشویی با افزایش اختلاف سنی بین زوجین ممکن است این باشد که با افزایش سن، خواسته‌های جنسی تغییر خواهد کرد و همسران انتظار فعالیت‌های مختلف جنسی از یکدیگر رادارند و این عدم تطابق فعالیت جنسی زمینه‌های عدم رضایت زوجین را ایجاد می‌کند که فاصله سنی بیشتری دارند.

بااین‌حال، برخی از محققان هیچ رابطه معناداری ازنظر آماری بین این دو متغیر پیدا نکردند. اختلاف سنی بین همسران را نمی‌توان تعمیم داد. به‌عبارت‌دیگر، از همه فرهنگ‌ها و جوامع نمی‌توان انتظار داشت که زنان همیشه از مردان جوان‌تر باشند.

بخشش و ایثار

متداول‌ترین تعریف برای بخشش، یک تعریف دوبعدی است که شامل هر دو جنبه مثبت و منفی بخشش است. بخشش مثبت به کاهش سرزنش، افزایش درک، کاهش عصبانیت در برابر خیانت و رفتارهای مرتبط باخیانت اشاره دارد و از ویژگی‌های آن احساس هیجان و آرامشی است که توسط بخشنده تجربه می‌شود. توانایی بخشش یکی از عناصر اساسی در رضایت زناشویی است. این عامل از طریق حل تعارضات بر رضایت زناشویی تأثیر بسزایی دارد. مک نالتی رابطه بین بخشش، رضایت زناشویی و نتایج ازدواج را مطالعه کرده است. اگر زوجین اشتباهات یکدیگر را ببخشند، این رفتار تأثیر مثبتی در روابط آنها خواهد داشت.

---

نتایج نشان داد که عوامل مختلفی در ایجاد رضایت زناشویی در زن و شوهر تأثیرگذار است، به همین دلیل توجه به آن‌ها می‌تواند نقش بسزایی در زندگی زناشویی داشته باشد. مشاوران و درمانگران خانواده می‌توانند از این نتایج بهره‌مند شوند تا درک عمیق‌تری از مبانی زندگی زناشویی به دست آورند و درنهایت، به کاهش میزان بالای طلاق کمک کنند.