چگونه یک طرحواره درمانگر خوب پیدا کنیم؟

آیا تا به‌حال در زندگی خود بر سر موضوعات مختلف با دوستان، خانواده یا همسرتان دچار مشکل شده‌اید؟ یا به ‌دلیل مشکلاتی که در کودکی برایتان رخ داده است، همیشه درگیری‌هایی در ذهن خود دارید؟

احتمالا تا به ‌الان چندین بار به روانشناس و مشاوره مراجعه کرده‌اید اما نتوانسته‌اید مشکلات را حل کنید و به نتیجه دلخواهتان برسید.

در این شرایط استفاده از روش‌های جدید درمانی می‌توانید بهترین انتخاب باشد. روش جدیدی به نام طرحواره درمانی که ترکیبی از چند روش درمانی قدیمی است، امروزه طرفداران بسیار زیادی دارد.

اما شاید شما به ‌دلیل جدید بودن این روش درمانی، اطلاع زیادی از آن نداشته باشید. از این‌رو، در این مطلب ابتدا بیان می‌کنیم که منظور از این طرحواره چیست و در ادامه به‌معرفی ویژگی‌های یک طرحواره درمانگر خوب می‌پردازیم. پس تا انتها بنابراین همراه ما باشید.

طرحواره درماني چيست؟

همین ابتدا بهتر است بدانید که این روش درمانی، تنها به یک یا دو جلسه خلاصه نمی‌شود و باید تلاش و انرژی خود را معطوف مسیر طولانی کنید که با درمانگر پشت سر می‌گذارید.

بنیان‌گذار این طرح درمانی، فردی به اسم «جفری یانگ» بوده و هدف از طراحی آن کمک به درمانجویانی است که به درمان‌های شناختی رفتاری واکنشی نشان نمی‌دهند. همچنین به شرکت در جلسات مشاوره و روانکاوی علاقه‌ای ندارند. برای این‌که بخواهیم موضوع طرحواره درمانی را واضح‌تر بیان کنیم، اجازه دهید به مثال کوه یخ فروید اشاره‌ای داشته باشیم.

حتما می‌دانید که بخش عظیمی از کوه یخ در زیر آب قرار داد و تنها قسمت کوچکی از آن بالای آب قرار می‌گیرد. فروید اعتقاد دارد که بخش ناآگاه روان انسان همان قسمت عظیم کوه یخ است.

در طرحواره درمانی نیز درمانگر تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا به بخش ناآگاه یا بهتر بگوییم ناخودآگاه مغز دسترسی پیدا کند. به‌این صورت که درمانگر به مراجعه‌کننده کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری بد را که از گذشته و اتفاقات ناگوار در ذهن شکل‌ گرفته است، شناسایی کند.

سپس مراجعه‌کننده طی تعاملی که با درمانگر دارد، یاد می‌گیرد چگونه این الگوهای رفتاری مخرب را دوباره به‌شیوه درست در ذهن شکل دهد تا در مسیر رویکرد شناختی و رفتاری درستی قرار بگیرد.

به‌طور کلی طرحواره همان باورهایی است که در مورد موضوعات مختلف از قدیم در ذهن ما شکل گرفتند و به دلیل تثبیت در ذهن، به‌عنوان یک عادت در زندگی روزمره تلقی می‌شوند. طرحواره‌های درمانی انواع بسیار زیادی دارند و شامل دو گروه سازگار و ناسازگار هستند. از طرفی هر کدام از این‌ گروه‌ها نیز زیر شاخه‌های خود را دارند.

طرحواره‌های درمانی با روانکاوی چه تفاوتی دارند؟

قبل از پرداختن به موضوع ویژگی‌های یک طرحواره درمانگر خوب شاید لازم باشد که بدانید طرحواره‌ها با جلسات روانکاوی و مشاوره معمولی چه تفاوتی دارند. به‌طور کلی می‌توان گفت در صورتی که جلسات روانکاوی روی فرد اثر مثبتی نداشته باشد، درمانگر سراغ طرحواره‌های درمانی می‌رود.

در حقیقت طرحواره‌ها به‌نوعی روانکاوی را نیز در خود جای داده‌اند و از نظر طول مدت درمان نیز در مقایسه با روانکاوی به زمان بیشتری برای گرفتن نتیجه مثبت احتیاج دارند.

طرحواره درمانگر خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

با آگاهی از ویژگی‌های یک طرحواره خوب راحت‌تر می‌توانید تصمیم‌گیری کنید. این ویژگی‌ها را در زیر توضیح دادیم.

تحصیل در رشته مرتبط

بدون تردید اولین موردی که باید هنگام انتخاب یک طرحواره درمانگر مدنظر داشته باشید، تحصیلات دانشگاهی مرتبط است.

به‌این صورت که حتما باید درمانگر در رشته‌های روانشناسی یا مشاوره دوران تحصیل خود را گذرانده و همچنین دوره‌های حرفه‌ای طرحواره را زیر نظر موسسات معتبر و حرفه‌ای با موفقیت طی کرده باشد. اما دقت داشته باشید، تحصیل در رشته مرتبط تنها ملاک کافی برای انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب نیست.

تجربه کافی

ملاک دیگری که باید در کنار تحصیلات مرتبط در نظر بگیرید، تجربه است. برای اطمینان از تجربه درمانگر می‌توانید از مراجعه‌کنندگانی که در مطب هستند، سوال کنید.

همچنین گاهی لازم است، چند جلسه اول را به ارزیابی کار درمانگر اختصاص دهید و براساس آن تصمیم بگیرید که می‌توانید با او جلسات درمانی خود را ادامه دهید یا خیر.

رعایت اصول اخلاقی و حرفه‌ای

در کنار توجه به تحصیلات و تجربه برای انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب باید با بایدها و نبایدهای کار درمانگر در طول جلسه آشنا باشید. حتما می‌دانید که رفتارهای این فرد می‌تواند تاثیر زیادی بر باورها و احساسات انسان بگذارد، به‌خصوص در طراحواره‌های درمانی که درمانگر به‌ لایه‌های عمیق الگوهای فکری دسترسی پیدا می‌کند.

بنابراین خیلی مهم است که بتوانید با درمانگر رابطه خوبی برقرار کنید و در فضایی قرار بگیرید که هیچ تنش و اضطرابی شما را آزرده خاطر نکند. در همین راستا گاهی پیش می‌آید که این افراد به ‌اصول اخلاقی و حرفه‌ای توجهی نکرده و بالعکس فشارهای بیشتری به ذهن و روان مراجعه‌کننده وارد می‌کنند.

بنابراین باید برای انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب زمان بگذارید و همچنین بدانید که در صورت مشاهده چه رفتارهایی دیگر نباید جلسات درمانی را با آن درمانگر ادامه دهید.

همچنین بخوانید: اهمیت بررسی انتظارات و توقعات زوجین پیش از ازدواج

رفتارهای نادرستی که درمانگر نباید داشته باشد

در بالاتر به حداقل ویژگی‌های مثبت یک درمانگر در طرحواره‌های درمانی اشاره کردیم تا بتوانید در هنگام انتخاب بهتر تصمیم‌گیری کنید. اما در این بخش به ‌این موضوع می‌پردازیم که در صورت مشاهده چه رفتارهایی از درمانگر باید جلسات درمانی را با او ادامه ندهید.

تحصیلات دانشگاهی نامرتبط و نداشتن تجربه کافی

ملاک اولیه انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب مدرک تحصیلی مرتبط است. بنابراین در صورتی که درمانگر در این زمینه دانش کافی نداشته باشد نمی‌تواند مشکل شما را حل کند.

البته مدرک تحصیلات مرتبط نیز لزوما به‌ این معنا نیست که دیگر درمانگر در کار خود خبره است و می‌تواند از پس درمان هر مراجعه‌کننده‌ای بر بیاید. بنابراین امکان دارد، او در مورد اختلالی که شما با آن درگیر هستید، اطلاعات کافی نداشته باشد و نتواند رویکرد درمانی درستی نیز برایتان در پیش بگیرد.

درمانگر نباید به حریم مراجعه‌کننده تجاوز کند

بهتر است بدانید که در جلسات طرحواره درمانی نباید اجازه دهید درمانگر بدون اجازه شما را لمس کند. در صورت وجود چنین شرایطی باید اعتراض کنید و از اتاق بیرون بیایید.

حتی پرسش زیاد آن هم در زمینه‌ای که مراجعه‌کننده تمایلی به صحبت در آن مورد ندارد، تجاوز به حریم شخصی است. نباید به صرف این‌که یک جلسه درمانی است، درمانگر اجازه هر نوع صحبت و کاری را داشته باشد. همچنین درمانگر نباید در مورد آدرس خانه و کار مراجعه‌کننده جزئیات کامل را بخواهد و ترتیب دادن جلسه در خارج از مطب یک حرکت کاملا غیر حرفه‌ای و غیر قانونی از سمت او است.

درمانگر نباید رازهای بیماران را فاش کند

یکی از بیشترین مواردی که اصولا مراجعه‌کنندگان در جلسات روان‌درمانی و مشاوره می‌خواهند رعایت شود، رازداری بوده و درمانگر نیز کاملا به این موضوع واقف است. از این‌رو، اگر درمانگر مدام اطلاعات دیگر مراجعه‌کنندگان را با شما در میان می‌گذارد، پس احتمالا خیلی گزینه خوبی برای حل مشکلات شما نیست و نمی‌توان به آن اعتماد کرد.

درمانگر نباید خودافشایی کند

خودافشایی یعنی درمانگر اطلاعات شخصی مربوط به زندگی خود را با مراجعه‌کننده در میان بگذارد. در واقع طبق اصول حرفه‌ای کاری، خیلی حرکت درستی نیست.

البته در این مورد دیدگاه‌های بسیار مختلفی وجود دارد. برخی معتقد هستند با این کار بهره‌وری جلسات درمان افزایش پیدا می‌کند و مراجعه‌کننده رابطه بهتری با درمانگر برقرار خواهد کرد.

اما در یک طرحواره درمانگر خوب بدون شک باید اعتدال رعایت شود. پس اگر در تمام طول جلسه درمان، درمانگر مدام به زندگی و مشکلاتش بپردازد و تنها از زندگی خود می‌گوید، بهتر است فرد جدیدی را برای حل مشکلاتتان پیدا کنید.

قول‌های دروغین نشانه خوبی نیست

در ابتدا نیز به این موضوع اشاره کردیم که این سبک از درمان به یک یا دو جلسه خلاصه نمی‌شود و گاهی جلسات تا دو سال نیز بسته به اختلال مراجعه‌کننده زمان می‌برند. از طرفی نمی‌توان برای تمام افراد با اختلال‌های متفاوت مدت زمان و شیوه درمان یکسان درنظر گرفت. درمانگر باید ابتدا مشکل شما را ریشه‌یابی کند.

سپس در خصوص نوع روش درمان و تعداد جلسات مورد نیاز اطلاعات کاملی در اختیارتان قرار دهد. اما حتی در این شرایط نیز نباید در مورد بازه زمانی و حتی بهبودی کامل تضمین کامل به شما بدهد.

سخن نهایی

در پایان همان‌طور که گفتیم این سبک جدید درمانی مشکلات را از ریشه حل می‌کند و بسته به این‌که درگیر چه مشکلاتی در زندگی خود هستید، درمانگر طرحواره خاصی برایتان در نظر می‌گیرد.

برای انتخاب یک طرحواره درمانگر خوب ‌نکاتی که در بالاتر گفتیم توجه کنید. دقت داشته باشید در صورت مشاهده هر کدام از الگوهای رفتاری نادرست در درمانگر نسبت به تعویض درمانگر خود اقدام کنید.

بهتر است بدانید که در جلسات درمانی باید حتما بعد از طی چند جلسه شاهد تغییرات مثبت در رفتار و احساسات درونی خود باشید و حتی از رابطه با درمانگر حس خوبی دریافت کنید. در غیر این صورت بهتر است به‌دنبال یک درمانگر دیگر بگردید، زیرا در این شرایط شما به دلیل رفتارهای نادرست درمانگر، دچار تله‌های درونی بیشتری خواهید شد.

آیا شما هم تجربیاتی در مورد پیدا کردن طرحواره درمانگر خوب دارید؟با ما به اشتراک بگذارید. گروه مشاوره نیک همراه با مشاوره های حضوری، آنلاین و تلفنی نقش مهمی در بهبود شرایط زوجین و حل اختلافات بر عهده دارد.

021-28424894