طلاق می‌تواند به بعضی از زندگی‌های ناخوشایند و ناسالم پایان دهد و در نهایت بهترین راه‌حل برای یک خانواده پر از مشکل باشد. اما اگر شما از آن دسته والدینی هستید که به وقایع بعد از جدایی خود و نحوه رفتار صحیح با کودکان طلاق فکر می‌کنند، احتمالا آینده فرزندتان را در اولویت قرار دهید. جدایی والدین، کودکان در هر رنج سنی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بسیاری از والدین به دلیل آشنا نبودن با چگونگی داشتن رفتار صحیح با کودکان طلاق در این امر ناموفق هستند و اغلب شرایط را برای کودک سخت‌تر می‌کنند.
برای کودکان، جدایی والدینشان می‌تواند دوران غم انگیز، استرس‌زا و گیج کننده‌ای باشد. آن‌ها شرایط مختلفی را از سر می‌گذرانند و درگیر احساس‌های گوناگونی همچون خشم، ناراحتی و نگرانی می‌شوند و گاهی حتی خود را مقصر این اتفاق می‌دانند.
با این مقدمه اگر می‌خواهید بدانید رفتار صحیح با کودکان طلاق باید چگونه باشد تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.
اثر روانی طلاق بر کودکان چیست؟
نوع این اثر به عوامل مختلفی بستگی دارد. در حالی‌که طلاق برای همه کودکان استرس‌زا است، برخی از کودکان سریع‌تر از دیگران با آن کنار می‌آیند. اما خوشبختانه والدین می‌توانند اقداماتی را برای کاهش اثرات روانی طلاق بر روی فرزندان انجام دهند. والدین می‌توانند با استفاده از راهکارهایی برای حمایت از کودکانشان، کمک زیادی به آن‌ها برای سازگاری با تغییرات ناشی از طلاق کنند.
تاثیر عاطفی طلاق بر کودکان
جدایی باعث ایجاد آشفتگی عاطفی برای کل خانواده می‌شود اما برای بچه‌ها، این وضعیت بسیار ترسناک‌تر و طاقت‌فرساتر است. کودکان در سنین مختلف به‌صورت متفاوت تحت‌تاثیر جدایی قرار می‌گیرند که در زیر توضیح دادیم:
- کودکان خردسال: خردسالان اغلب برای فهمیدن این‌که چرا والدینشان باید به‌صورت جداگانه زندگی کنند، دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها فکر می‌کنند چون والدینشان از یکدیگر جدا شده‌اند، روزی خودشان را هم تنها می‌گذارند.
- بچه‌های دبستانی: این دسته از کودکان دائما نگران این هستند که کارهای اشتباه آن‌ها مسبب جدایی والدینشان بوده باشد.
- نوجوانان: آن‌ها به‌خاطر طلاق و تغییراتی که ایجاد می‌کند، بسیار خشمگین هستند و یکی از والدین را مقصر این اتفاق می‌دانند. همچنین از یک یا هر دو والد به خاطر ایجاد آشفتگی در خانواده دلگیر هستند.
چرا سال اول سخت‌ترین دوران است؟
تحقیقات در مورد رفتار صحیح با کودکان طلاق نشان داده است که بچه‌ها در طول یک یا دو سال اول از جدایی والدین خود، بیشترین مشکل را دارند. آن‌ها با پریشانی، خشم، اضطراب و ناباوری دست و پنجه نرم می‌کنند.
بسیاری از کودکان به این شرایط عادت می‌کنند و به زندگی ادامه می‌دهند در حالی‌که عده دیگر هرگز با زندگی جدیدشان کنار نمی‌آیند و اوضاع را برای والدین سخت می‌کنند. از مشکل‌های دیگری که برای کودکان طلاق پیش می‌آید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
مشکل روحی و روانی
طلاق ممکن است شانس ابتلا به بیماری‌های روانی را در کودکان و نوجوانان افزایش دهد. صرف‌نظر از سن، جنسیت و فرهنگ، فرزندان والدین مطلقه، مشکلات (دردسرهای، گرفتاری های) روانی بیشتری را تجربه می‌کنند.
جدایی والدین موجب بروز اختلال سازگاری در کودکان می‌شود. همچنین پژوهش‌ها نشان داده است که میزان افسردگی و اضطراب در فرزندان طلاق بیشتر است.
مشکل رفتاری
کودکان طلاق رفتارهای مخرب بیشتری مانند اختلال سلوک، بزهکاری و رفتار تکانشی را نسبت به کودکان خانواده‌های دو والدی، بروز می‌دهند.
عملکرد تحصیلی ضعیف
بچه‌های خانواده‌های مطلقه، معمولا از نظر تحصیلی خوب نیستند. البته بعضی تحقیق‌ها نشان می‌دهند که اگر طلاق والدین برای کودکان غیرمنتظره باشد، احتمال بروز مشکل در مدارس برای آن‌ها بیشتر است. در حالی‌که فرزندان خانواده‌هایی که احتمال طلاق در آن‌ها از قبل وجود داشت، فرق چندانی نکردند.
رفتارهای پرخطر
نوجوانانی که والدینشان جدا شده‌اند، بیشتر درگیر رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد مخدر و الکل و روابط جنسی محافظت نشده می‌شوند. این موضوع به‌خوبی یادگیری نحوه رفتار صحیح با کودکان طلاق را نشان می‌دهد.
کمک به کودکان طلاق برای سازگار شدن با شرایط
بزرگسالانی که والدین آن‌ها در کودکیشان طلاق گرفته‌اند، بیشتر در برقراری ارتباط به مشکل برمی‌خورند. آمار طلاق در افرادی که والدینشان از هم جدا شده‌اند نیز بالاتر است. در زیر چند راهکار را برای کاهش آسیب روانی طلاق بر فرزندان مطرح کردیم.
مشارکت مسالمت‌آمیز داشته باشید
درگیری شدید بین والدین اضطراب را در کودکان افزایش می‌دهد. خصومت آشکار والدین مانند فریاد زدن و تهدید کردن یکدیگر، نقش به‌سزایی در بروز مشکل رفتاری کودکان دارد. حتی تنش‌های جزئی نیز ممکن است استرس کودک را زیاد کند. اگر در همکاری با همسر سابق خود مشکل دارید، از یک مشاور کمک بگیرید.
پای کودکان را وسط نکشید
این‌که از بچه‌ها بخواهید انتخاب کنند کدام والد را بیشتر دوست دارند یا پیام شما را به والد دیگر بدهند، اصلا رفتار مناسبی نیست. کودکانی که در این میان گرفتار می‌شوند، بیشتر دچار افسردگی و اضطراب هستند.
روابط سالمی برقرار کنید
داشتن رفتار صحیح با کودکان طلاق کار سختی نیست. ارتباط مثبت، صمیمیت والدین و سطوح پایین‌تر مشاجره به کودکان کمک می‌کند تا با جدایی والدینشان بهتر سازگار شوند و از لحاظ تحصیلی و رفتاری نیز به مشکل برنخورند.
مقررات منسجم داشته باشید
قوانین مناسب سن فرزندانتان را وضع کنید و در صورت لزوم، عواقب رعایت نکردنشان را برای آن‌ها تکرار کنید. پژوهش‌ها نشان داده است که سخت‌گیری والدین پس از جدایی در رعایت نظم و انضباط باعث کاهش بزهکاری‌ها و بهبود عملکرد تحصیلی کودکانشان می‌شود.
رفتار نوجوانان را زیرنظر داشته باشید
وقتی والدین به آنچه نوجوانان انجام می‌دهند و این‌که زمان خود را با چه کسانی می‌گذرانند توجه دقیق می‌کنند، نوجوانان پس از طلاق کمتر دچار مشکلات رفتاری می‌شوند. نظارت مستقیم والدین، ریسک استفاده از مواد مخدر و مشکلات تحصیلی را کم می‌کند.
به فرزندانتان روحیه بدهید
کودکانی که به توانایی خود در مواجهه با یک تغییر بزرگ شک دارند و خود را قربانیان بیچاره طلاق می‌بینند، بیشتر در معرض مشکلات سلامت روان هستند. به فرزندتان بیاموزید که اگرچه کنار آمدن با جدایی شما از همسرتان دشوار است اما او قدرت کافی برای مقابله با آن را دارد.
مهارت‌های مقابله‌ای را به فرزندتان بیاموزید
کودکان آشنا با روش‌های مقابله‌ای فعال، مانند مهارت‌های حل مساله و مهارت‌های بازسازی شناختی، بهتر با جدایی والدینشان سازگار می‌شوند. یکی از اصول رفتار صحیح با کودکان طلاق این است که به کودک خود بیاموزید که چگونه افکار، احساسات و رفتارهای خود را به شیوه‌ای سالم مدیریت کند.
همچنین بخوانید: راه های درمان طلاق عاطفی زوجین چیست؟
به کودکان کمک کنید احساس امنیت داشته باشند
ترس از رها شدن و نگرانی در مورد آینده نگرانی و اضطراب کودکان را زیاد می‌کند. اما کمک به فرزندتان برای درک احساس دوست داشته شدن، امنیت و اطمینان نه تنها وابستگی را کاهش می‌دهد، بلکه خطر بروز مشکلات سلامت روان را نیز کمتر می‌کند.
به‌دنبال کلاس‌های آموزشی والدین باشید
برنامه‌های زیادی برای کمک به کاهش تاثیر جدایی والدین بر فرزندان و داشتن رفتار صحیح با بچه های طلاق وجود دارد. در چنین برنامه‌هایی به والدین مهارت‌ها و استراتژی‌های هم‌والدگری در راستای کمک به بچه‌ها برای کنار آمدن با تغییر و تحول‌های جدید آموزش داده می‌شود.
کمک حرفه‌ای دریافت کنید
کاهش سطح استرس شما برای یادگیری نحوه رفتار صحیح با کودکان طلاق مفید است. خود‌مراقبتی را تمرین کنید و گفتار درمانی یا روش‌های دیگر را نیز به‌عنوان یک انتخاب در نظر بگیرید. این راه‌ها به شما در سازگاری هرچه بیشتر با تغییرات خانواده‌تان کمک می‌کنند.
در مورد جدایی خود به فرزندانمان چه بگوییم؟
- برای گفتن این موضوع به فرزندان خود برنامهریزی کنید. اگر برایتان مقدور است، هر دو والد باهم این کار را انجام دهید. در یک زمان مناسب به یک مکان خوب برای صحبت کردن بروید. صادق باشید و هنگام تصمیم‌گیری برای گفتن این موضوع، سن فرزندانتان را نیز در نظر بگیرید. کودکان کوچکتر به جزئیات کمتری نیاز خواهند داشت، در حالی‌که کودکان بزرگتر ممکن است اطلاعات بیشتری بخواهند.
- به فرزندان خود اطمینان دهید که هنوز عاشق آن‌ها هستید و هر دو به مراقبت از آن‌ها ادامه خواهید داد. بگذارید بدانند فرصت‌های زیادی برای گذراندن وقت با هر دوی شما را خواهند داشت.
- بر این امر که آن‌ها دلیل جدایی شما نیستند، تاکید به‌خصوصی داشته باشید. کودکان خردسال معمولا این نگرانی را دارند که خودشان مقصر جدایی والدین هستند. توضیح دهید که این مشکل بین شما است و فرزندانتان برای جلوگیری از آن هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند.
- فرزندان خود را تشویق کنید تا آشکارا در مورد این موضوع و احساس خود از آن صحبت کنند. به حرف‌هایشان با دقت گوش کرده و سعی کنید حرفشان را قطع نکنید. طبیعی است که کودکان در بیان احساس خود دچار مشکل شوند، پس صبور باشید. اگرچه ممکن است برای هر دو طرف سخت باشد، مهم است که به آن‌ها اجازه دهید در مورد ترس‌ها و نگرانی‌های خود حرف بزنند. به هر سوالی که می‌توانید صادقانه پاسخ دهید.
- اگر فرزندتان از صحبت کردن با شما معذب است، شخصی را پیدا کنید که بتواند به او اعتماد کند؛ مانند یکی دیگر از اعضای خانواده، پزشک، روانشناس یا مددکار اجتماعی. در بعضی موارد افراد دیگر در داشتن رفتار صحیح با کودکان طلاق موفق‌تر عمل می‌کنند.
- به فرزندانتان فقط آنچه را که باید بدانند بگویید. درباره جزئیات تصمیم خود صحبت نکنید و جلوی آن‌ها از بحث و درگیری بپرهیزید.
رفتار درست با بچه های طلاق تنها به این معنی نیست که آن‌ها را در جریان تمام جزئیات جداییتان بگذارید. همچنین نباید آن‌ها را در هیچ جلسه‌ای که با وکیلتان یا اشخاص دیگری که در جریان جدایی شما هستند، شرکت بدهید.
سخن نهایی
اگر احساس می‌کنید فرزند شما به‌شدت تحت تاثیر جداییتان قرار گرفته و نمی‌دانید رفتار صحیح با کودکان طلاق چگونه است، به یک متخصص در این زمینه مراجعه کنید. مشاوران برجسته مرکز مشاوره نیک همراه آماده کمک به شما برای پشت سر گذاشتن این مشکل هستند.
آیا شما کودک طلاق دارید؟ اگر تجربه برخورد با کودک طلاق را دارید با ما به اشتراک بگذارید. ما در گروه مشاوره نیک همراه با مشاوره های حضوری، آنلاین و تلفنی به شما در رابطه با رفتار صحیح با کودکان طلاق کمک می‌کنیم.
