به‌طور کلی می‌توان گفت از خروج از روابط مهم زندگی مانند ازدواج، یکی از بزرگترین و مهم‌ترین چالش‌هایی است که ممکن است در مسیر افراد قرار گیرد. به‌همین دلیل بسیاری از زوجین موارد دردناکی از جمله افسردگی بعد از طلاق را تجربه می‌کنند.
طلاق یا جدایی که جزو همین دسته از چالش‌ها است، می‌تواند علائم اندوهناک روحی و روانی را به‌مراتب افزایش دهد. براساس تحقیقات انجام شده، طلاق همچنین می‌تواند یکی از عوامل اصلی باشد که روی میل افراد به خودکشی تاثیر بگذارد.
با توجه با این آمارهای به دست آمده از آسیب‌هایی که طلاق و جدایی به افراد وارد می‌کند، سوال مهمی در ذهن افراد پیش می‌آید و آن این‌که آیا طلاق می‌تواند منجر به اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD (Posttraumatic stress disorder) شود؟
برای یافتن پاسخ این سوال، ابتدا باید بدانیم PTSD چیست و چه علائمی در افراد ایجاد می‌کند. پس تا انتها همراه ما باشید تا این موضوع را بررسی کنیم.
PTSD چیست؟
اختلال پس از حادثه یا PTSD یک بیماری روحی است که آن را برای اولین بار در سال 1980 به رسمیت شناختند. آن زمان، افراد اینطور برداشت کرده بودند که این اختلال سندروم شایعی میان سربازان قدیمی جنگ بود.
اما امروزه می‌دانیم افراد لزوما نباید به جنگ رفته باشند تا علائم اختلال پس از حادثه را نشان دهند یا آن را به‌طور کامل تجربه کنند.
از نظر علمی، اختلال پس از حادثه در دسته بندی «اختلالات مربوط به آسیب‌های روحی روانی و تنش زا» قرار دارد. بنابراین آن را به‌عنوان نتیجه «مواجهه با مرگ یا تهدید به آن، آسیب شدید یا خشونت جنسی» تعریف می‌کنند.
این تعریف می‌تواند شامل تجربه مستقیم، شاهد بودن یا درک رویداد اندوهناکی باشد که برای اعضای نزدیک خانواده یا دوستان پیش آمده است.
البته برای تشخیص درست این بیماری و رسیدن به درک صحیحی از آن، باید به علائم زیر نیز توجه کنید:
- تجربه علائمی مانند یادآوری مجدد خاطرات ناراحت کننده، کابوس‌ها و غرق شدن در اتفاقات گذشته
- حداقل دو تغییر منفی در حالت‌های رفتاری که بلافاصله بعد از حادثه، شروع یا بدتر می‌شوند. مانند عدم توانایی در به خاطر آوردن ویژگی‌های کلیدی حادثه، غرق شدن افکار منفی یا فرضیات غیر واقعی درباره خود یا محیط اطراف. همچنین سرزنش بیش از حد خود یا اطرافیان به دلیل نقش داشتن در حادثه، کاهش علاقه به انجام فعالیت‌های مختلف، احساس دورافتادگی و مشکل در تجربه اتفاقات خوب
- علائمی که بیش از چهار ماه در فرد باقی بمانند.
حالا که با اختلال پس از حادثه آشنا شدیم، بهتر است ببینیم ربط آن به موضوع طلاق و جدایی چیست و آیا افسردگی بعد از طلاق همان PTSD است؟
طبق گفته‌های سازمان بهداشت جهانی، تشخیص PTSD را به اتفاقاتی مانند طلاق، از دست دادن شغل یا عدم موفقیت در امتحانات اطلاق نمی‌کنند.
یکی از متخصصان مشاوره زوج می‌گوید: «ابتلا به اختلال پس از حادثه نیازمند وقوع اتفاقی است که زندگی یا سلامت جسمانی فرد را تهدید کند. بنابراین طلاق و جدایی نمی‌تواند منجر به PTSD شود، حتی اگر فرد علائمی شبیه به نشانه‌های آن را تجربه کند.» پیش از طلاق و جدایی حتما با مشاور مشورت کنید.
نشانه‌های استرس پس از حادثه یا PTSS
یکی دیگر از اختلالات post-traumatic stress symptoms یا نشانه‌های استرس پس از حادثه است. محققان آن را به‌عنوان تجربه مجدد علائم، شامل فکر کردن بیش از حد یا دیدن رویاهای دردناک و خودداری از انجام انواع فعالیت‌ها تعریف می‌کنند.
این اختلال یکی دیگر از مشکلاتی است که می‌تواند خود را به شکل افسردگی بعد از طلاق در زنان یا مردان نشان دهد. علائم دیگری که ممکن است در پی دلتنگی بعد از طلاق یا گرفتاری به اختلال نشانه‌های استرس پس از حادثه تجربه کنید، به شرح زیر هستند:
- افکار منفی بیش از حد درباره خود یا دیگران
- سرزنش بیش از حد خود یا دیگران
- کاهش میل به حضور در فعالیت‌های مختلف
- احساس دورافتادگی
- تحریک پذیری یا خشم
- بد اندیشی و توهم
- رفتارهای مخرب یا خطرناک
- اختلال در تمرکز
- اختلال در خواب
به گفته یکی از متخصصان مشاوره افسردگی: «اگر فردی یک طلاق پر تنش یا استرس زا را با فرآیند طولانی تجربه کند، این اتفاق به احتمال زیاد علائمی را به‌وجود می‌آورد که بالا توضیح دادیم. این علائم به معنی نهفته شدن ترومای بعد از طلاق در ناخودآگاه ذهن فرد هستند که خود را به شکل ترس و خاطرات بد نشان می‌دهند.»
به عبارت دیگر، فردی که یک جدایی یا طلاق ناخوشایند را تجربه می‌کند، می‌تواند «علائم بیماری» را از خود نشان دهد، اما لزوما گرفتار آن نیست.
این علائم و نشانه‌ها می‌توانند ریشه در مرور بیش از اندازه خاطرات گذاشته باشند که همین موضوع پشت سر گذاشتن اتفاقات را برای فرد بسیار سخت می‌کند.
چگونه بر PTSD بعد از طلاق غلبه کنیم؟
با مطالعه تمام توضیحاتی که راجع به اختلال پس از حادثه یا PTSD دادیم، ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که راه غلبه بر این اختلال و علائم آن چیست؟
در جواب این سوال باید گفت یکی از بهترین راهکارهای غلبه بر افسردگی بعد از طلاق، کمک گرفتن از مشاوره افسردگی است.
زمانی که برای درمان علائم خود از یک مشاور یا درمانگر کمک می‌گیرید، به‌راحتی می‌توانید مشکلاتی را که در شما نهفته شده‌اند و روی بروز علائم افسردگی بعد از طلاق یا PTSD نقش دارند، حل کنید.
به‌عنوان مثال، ممکن است نسبت به ازدواج و تجربه ناموفق خود احساس عصبانیت شدیدی داشته باشید. از طرفی شاید اتفاقاتی در زندگی مشترکتان رخ دادند که دیدگاهتان را نسبت به زندگی تغییر داده باشند.
با کمک گرفتن از مشاوره افسردگی، یاد می‌گیرید چگونه افکار منفی خود را تغییر دهید و راه ورود خاطرات تلخ گذشته را به ذهنتان ببندید.
سخن نهایی
در جواب این سوال که آیا افسردگی بعد از طلاق در مردان یا زنان می‌تواند منجر به PTSD شود یا خیر، باید گفت در بیشتر موارد این اتفاق نمی‌افتد. گاهی ممکن است در موارد بسیار کمیاب، افراد پس از جدایی این سندروم را تجربه کنند که البته این اتفاق در موارد طلاق عادی رخ نمی‌دهد.
اکثر اوقات در شرایطی که فرد مورد سوء استفاده شریک زندگی قرار گرفته یا در معرض خطرات و تهدیدات جدی مانند مرگ بوده، فرد ممکن است دچار اختلال پس از حادثه شود.
همچنین به این نکته توجه داشته باشید که افراد لزوما بعد از جدایی و با افسردگی بعد از طلاق این علائم را تجربه نمی‌کنند. بلکه ممکن است با گذشت زمان، علائم افسرگی و استرس در فرد نهفته و کهنه شده و این موضوع علائم اختلال پس از حادثه را به‌وجود آورد. افسردگی را جدی بگیرید و برای درمان افسردگی با ما تماس بگیرید.
