نکات موثر و عوامل تاثیرگذار بر رضایت زناشویی و ثبات ازدواج؛ بخش اول

رضایت زناشویی یکی از مفاهیم رایج است که برای ارزیابی خوشبختی و ثبات در ازدواج مورداستفاده قرار می‌گیرد. درواقع، آنچه حتی از ازدواج مهم‌تر است، موفقیت در ازدواج و رضایت زوجین متأهل است. هاوکینز رضایت زناشویی را احساسی از خوشبختی، رضایت و شادی که زن یا شوهر هنگام در نظر گرفتن همه جوانب ازدواج خود تجربه کرده‌اند تعریف کرده است. همچنین یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رضایت از زندگی و عملکرد خانواده است.

رضایت زناشویی چیست؟

ازآنجاکه روابط زناشویی منبع اصلی حمایت اجتماعی است و به‌عنوان یک عامل محافظ در برابر بیماری‌های روانی و فیزیولوژیکی عمل می‌کند، رضایت زناشویی بر سلامت جسمی و روانی، رضایت از زندگی، موفقیت در کار و ارتباطات اجتماعی تأثیر می‌گذارد.

اگرچه تحقیقات در مورد عواملی که رضایت زناشویی را تحت تأثیر قرار می‌دهند از حدود سال 1950 آغازشده است، اما در دهه 1990 رونق یافته و تاکنون ادامه داشته است. طبق مطالعات متعدد، رضایت زناشویی یک مفهوم چندبعدی است که تحت تأثیر بسیاری از عوامل قرار می‌گیرد، ازجمله

• سن ازدواج،
• مدت‌زمان ازدواج،
• قومیت،
• ویژگی‌های فردی،
• بلوغ ذهنی،
• روش تفکر،
• درک خود و دیگران،
• انتظارات از زندگی،
• هوش هیجانی زوجین،
• مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله،
• اعتقادات مذهبی،
• درک و احترام متقابل،
• محبت و عشق و…

یکی از دلایل طلاق، عدم رضایت زناشویی است.

مطالعات در ایران نشان داد که میزان طلاق در حال افزایش است. نسبت ازدواج / طلاق در ایران 4.2 (در سال 2015) بود، به این معنی که در هر 4.2 ازدواج یک طلاق ثبت‌شده است.

بررسی عوامل تأثیرگذار بر رضایت زناشویی مهم است زیرا رضایت زناشویی جنبه مهمی از سلامت فرد است؛ بنابراین، با درک عوامل مرتبط با رضایت زناشویی در زوجین، می‌توان به آن‌ها کمک کرد تا درک خود را از زندگی زناشویی بهبود بخشند و همچنین از طریق برنامه‌ریزی برای مدیریت مؤثر، شانس موفقیت آن‌ها را افزایش دهند؛ بنابراین، این مطالعه باهدف بررسی عوامل مرتبط با رضایت زناشویی در زوجین انجام می‌شود.

عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی

سن

چندین مطالعه نشان داده است که رضایت زناشویی زوجین می‌تواند تحت تأثیر سن قرار گیرد. با افزایش سن، رضایت زناشویی کاهش می‌یابد، این ممکن است توضیح دهد که چرا زوجین میان‌سال مشکلات زناشویی بیشتری را نسبت به زوج‌های جوان گزارش می‌کنند. لازم به ذکر است که زوج‌های مسن در مقایسه با زوج‌های میان‌سال مشکلات کمتری در روابط خوددارند. شاید کاهش رضایت زناشویی در زوج‌های میان‌سال به دلیل افزایش مسئولیت‌های زوجین، تولد فرزندان و مشکلات مالی مرتبط باتربیت فرزندان باشد؛ بنابراین، در سنین پیری هنگام خروج کودکان از خانه، افزایش رضایت زناشویی مشاهده می‌شود.

سطح تحصیلات

برخی مطالعات نشان داده‌اند که پیشرفت تحصیلی با رضایت زناشویی مرتبط است و به‌عنوان پیش‌بینی کننده رضایت زناشویی شناخته‌شده است. مطالعه‌ای در مالزی نشان داد که زوجین تحصیل‌کرده بیشتر در مقایسه با زوج‌های تحصیل‌نکرده از رضایت زناشویی و سلامت روانی بالاتری برخوردارند.

این یافته با بهبود عملکرد اجتماعی افراد دارای تحصیلات عالی در مقایسه با افراد کمتر تحصیل‌کرده توجیه می‌شود. در حقیقت، وقتی زوجین از تحصیلات بهتری برخوردار هستند، درک بهتری از واقعیت‌های زندگی دارند و همین امر باعث می‌شود تا آن‌ها بتوانند برای حل مشکلات خود و جلوگیری از تعارض، از تجهیزات بهتری برخوردار شوند. انتظار می‌رود زوجین با سطح تحصیلات بالاتر و مهارت‌های اجتماعی پیشرفته مشکلات کمتری در رابطه با رضایت زناشویی داشته باشند. علاوه بر این، عدم تحصیلات می‌تواند منجر به اختلاف‌نظر یا حتی طلاق شود. بااین‌حال، طبق برخی مطالعات، سطح تحصیلات تأثیر قابل‌توجهی در رضایت زناشویی ندارد.

مدت ازدواج

بیشتر افرادی که ازدواج می‌کنند در ابتدای امر رضایت زناشویی بالایی دارند. بااین‌حال، باگذشت زمان، رضایت آن‌ها کاهش می‌یابد. در برخی مطالعات همبستگی منفی بین مدت ازدواج و رضایت زناشویی دیده‌شده است. بااین‌حال، برخی از مطالعات، ازجمله مطالعه دان کن (2008) و محقق دیگری، نشان داد که با افزایش پیوندهای زناشویی، سازگاری زناشویی افزایش می‌یابد. محققان معتقدند زوجینی که ده سال یا بیشتر باهم هستند، دوره سازگاری را پشت سر گذاشته‌اند و مشکلات روانی و استرس کمتری دارند.

درآمد و وضعیت اقتصادی خانواده

مطالعات نشان داده است که وضعیت اقتصادی و درآمد خانواده با رضایت زناشویی ارتباط دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که درآمد کم و ناامنی شغلی (به‌ویژه برای مردان) با رضایت زناشویی پایین‌تر همراه است. وقتی زوجین مجبور باشند مدام نگران پول باشند، رضایت زناشویی آن‌ها کاهش می‌یابد. زوجینی که درآمد بالاتری نسبت به درآمد کمتری دارند، رضایت زناشویی بیشتری را تجربه می‌کنند. بااین‌حال، مطالعات دیگر هیچ ارتباطی بین سطح درآمد و رضایت زناشویی نشان نداده‌اند، یا حتی همبستگی معکوس بین آن‌ها نشان داده است. با افزایش وضعیت اقتصادی، رضایت زناشویی کاهش می‌یابد.

دین

رابطه باخدا نقش تعاملی و جبرانی در روابط زناشویی دارد. دورکیم معتقد است که دین با ایجاد ارزش‌ها و هنجارهای مشترک، رفتارها را تنظیم می‌کند و در صورت رعایت مداوم آن، انسجام در خانواده ایجاد می‌کند و احتمال طلاق را کاهش می‌دهد.

مطالعات متعددی رابطه مثبت بین دین و رضایت زناشویی را گزارش کرده‌اند و دین را به‌عنوان پیش‌بینی کننده رضایت زناشویی معرفی کرده‌اند. DerMaris و همکاران در مطالعه خود بیان کردند که ناهمگنی مذهبی باعث اضطراب و افسردگی در زنان می‌شود و همچنین نشان داد که زنان بیشتر تحت تأثیر این نابرابری قرار دارند. عمل به عقاید و عواطف دینی مانند عطوفت و شوخ‌طبعی خوشبختی، صلح و اطمینان را به انسان القا می‌کند و درنتیجه موجب تقویت اعتماد و احترام متقابل می‌شود. این عوامل می‌توانند تعارضات را کاهش دهند و رضایت را افزایش دهند که به‌نوبه خود به ارتقا رابطه‌ای عاشقانه بین زوجین کمک می‌کند.

تاثیر و حضور خویشاوندان در رضایت از زندگی مشترک

 حضور کودکان

حضور کودکان به طرق مختلف می‌تواند تأثیرات مثبت و منفی بر سیستم خانواده بگذارد. احساس خوشبختی و غرور والدین می‌تواند تأثیرات مثبتی داشته باشد، درحالی‌که احساس خستگی، کمبود وقت شخصی و اختلاف‌نظر در مورد مراقبت از کودک و مشق شب می‌تواند اثرات منفی باشد. این مسائل می‌تواند کیفیت روابط بین زوجین را تحت تأثیر قرار دهد.

اثرات مثبت حضور فرزندان و رضایت زناشویی را می‌توان با باروری در مورد زنانی که توانایی خود را برای موفقیت کامل در نقش‌های بیولوژیکی و روانی و عملکرد اجتماعی خود را عمدتاً از طریق توانایی مادری تشخیص می‌دهند، اطمینان داد، زیرا در بسیاری از زوج‌ها، عدم توانایی داشتن فرزند تنی به‌عنوان یک نقص محسوب می‌شود. بااین‌حال، طبق برخی مطالعات، حضور فرزندان یا افزایش تعداد فرزندان می‌تواند منجر به فرصت‌های کمتری برای برقراری ارتباط بین زوجین، افزایش مسئولیت والدین، ​​افسردگی و اضطراب شود که به‌نوبه خود بر رضایت زناشویی تأثیر منفی می‌گذارد. اگرچه در مطالعه خود، Onyishi و همکاران این رابطه منفی را پیدا نکردند، آن‌ها نشان دادند که تعداد فرزندان پیش‌بینی کننده قابل‌توجه رضایت زناشویی است.

 

 خانواده‌های زوجین

خانواده‌ها الگوی مهمی برای تعیین هنجارها، عقاید و ارزش‌های مربوط به روابط برای زوجین هستند و بنابراین می‌توانند بر رضایت و ثبات روابط زوجین تأثیر بگذارند. حمایت مثبت از خانواده بر رضایت زوجین از روابط آن‌ها تأثیر می‌گذارد و برای پایداری ازدواج ضروری است.

هنگامی‌که اعضای خانواده حمایت می‌کنند، آن‌ها در حل مسائل زناشویی، حمایت مالی یا کمک به زوجین در مراقبت از کودکان کمک می‌کنند. از طرف دیگر، دخالت منفی اعضای خانواده زوجین در روابط بین فردی زوجین می‌تواند منجر به کاهش تعهد خانواده، ناامنی زناشویی و تعارضات شود و می‌تواند بر رضایت زناشویی آن‌ها منفی داشته باشد.

برای مطالعه بخش دوم این مقاله همراه ما باشید.