والدین معمولا وقتی کودک یا نوجوانشان دروغ می گوید بسیار نگران می شوند. خیلی از آنها این سوال برایشان مطرح می شود که آیا این عادت او می شود و او برای همیشه به فردی دروغگو تبدیل می شود. والدین نقش مهمی در کمک به فرزندان خود برای یادگیری صداقت دارند. بنابراین اگر والدین با نحوه دروغگویی در کودکان آشنا باشند، خیلی راحت می توانند این مشکل را برطرف کنند.
آشنایی با انواع دروغگویی در کودکان
دروغگویی در کودکان به هیچ عنوان شبیه دروغگویی در بزرگسالان نیست. برخی از این رفتارها برای کودکان کاملا طبیعی است و این نحوه برخورد والدین با آنهاست که نتیجه را مشخص می کند. در ادامه با انواع دروغگویی و راه های درمان آن بحث کرده ایم.
دروغگویی در بین سن 3 الی 4 سال
در این سن است که کودک دروغ گفتن را شروع می‌کند. این موضوع بیان گر این نکته است که شخصیت انسان از همان ابتدا حتی نزد پدر و مادرش نیز شفاف نیست و هیچ کس قادر به شناخت کلی طرف مقابلش نیست. دروغ گفتن بچه ها در سن 3 الی 4 سال، فقط به عنوان یک سرگرمی و امتحان کردن پدرو مادر است، زیرا هنگامی که بچه های این سن دروغی را می‌گویند و والدین متوجه دروغ شان می‌شوند برای آنها بمانند یک تفریح است.
دروغگویی در کودکان پیش دبستانی
در این سن بچه ها در دروغ گفتن پیشرفت زیادی می‌کنند و یاد می‌گیرند همه فکر هایی را که دارند و یا تمام کارهایی را که انجام میدهند را نباید به پدرو مادر خود بگویند و برای آنها توضیح بدهند. اما آنها هنوز در دروغ گفتن نوپا هستند و از تغییر صدای و رنگ صورتشان می‌توان فهمید که دروغ می‌گویند.
مهم تر از همه تربیت خانواده‌ها و رفتاری که والدین در برابر بچه ها با یکدیگر دارند نقشی بسزا در این امر دارد.
انواع دروغگویی در کودک و راه برخورد با آن
گاهی والدین خودشان به فرزندانشان دروغ گفتن را یاد میدهند برای مثال : “مادر یا پدر به فرزندش میگوید این مطلب را به کسی نگویی یا اگر کسی ازت چیزی پرسید یک دروغی بگو”
ما خودمان فرزندانمان را به دروغ تشویق می‌کنیم و بعد که آنها در این کار خبره می‌شوند و به راحتی دروغ می‌گویند از آنها گله می‌کنیم.
از دروغ گویی تا افسانه بافی راه زیادی نیست!!
دروغ گفتن كودكان، دلیل‌های بسیار متفاوتی دارد. در میان كودكان كم‌سن و سال‌تر، دروغگویی معنایی مشابه آن‌چه بزرگترها می‌شناسند، ندارد بلكه بیشتر جنبه‌ی خیالبافی دارد. بنابراین، قصد آنان هرگز فریب دادن دیگران نیست. درحقیقت، ریشه‌ی بیشتر دروغ‌ها به‌دلیل احساس ناامنی و وحشت از مجازات و تنبیه است،
اما عمده‌ترین دلیل در سنین بالاتر، فشار بزرگترها به آنان برای گفتن جزئیات دقیق یك ماجراست. این تحت فشار قراردادن، كودكان را وادار به گفتن دروغ می‌كند و از این‌جا كودكان، دروغگویی را یاد می‌گیرند چراكه دروغ گفتن، آنان را از تنبیه‌شدن باز‌می‌دارد و آنان، این نكته را به تجربه و بر اثر رفتار اشتباه بزرگترها آموخته‌اند. پس کودک برای گریز از تنبیه شدن و مجازات دروغ تحویل می دهد.
دروغگویی در کودک و راه برخورد با آن
دروغ گویی در كودكان انواع مختلفی دارد که در زیر دسته‌بندی شده اند:
دروغ برای جلب توجه
زمانی كه كودك، توجه مثبت دیگر افراد مانند هم‌سن‌وسالان و به‌خصوص مادر و پدر خود را دریافت نمی‌كند، با دروغگویی و بزرگ جلوه‌دادن خود، سعی در جلب این توجه خواهد كرد. فراموش نكنید كه برای کودکان، گرفتن و جلب توجه مادر و پدر و بزرگترها حتی از نوع منفی آن، بهتر از فقدان هرگونه توجهی است.
دروغهای خیال‌بافانه
این نوع دروغگویی، مخصوص كودكان كم‌سن‌و‌سال‌تر و خیال‌پرداز است. این نوع خیال‌بافی‌ها و غیرواقعی بودن آنها را هرگز نباید به روی آنان آورد و به‌عبارتی، به‌جای هرگونه توجه و تمركز، باید از كنار آنان گذشت.
دروغ‌بازی
این نوع دروغ، شبیه نوع قبلی یعنی دروغهای خیال‌بافانه است كه با آن، كودكان سعی دارند دیگران حوادث تخیلی یا بازی‌های آنان را باور کنند.
دروغ مبهم
كودك وقتی ناتوان از ابراز احساس‌ها و فکرهای خویش است، با سرهم‌بندی و به‌هم چسباندن جمله‌هایی، سعی در بیان آن احساس‌ها دارد اما بزرگترها تصور می‌كنند كه او در حال دروغگویی است.
دروغ انتقام جویانه
این نوع دروغ، از نفرت و خشم كودك ناشی می‌شود.
دروغ محدود و ساختگی
این نوع دروغ، بیشتر وقت‌ها از ترس تنبیه، تهدید و توهین مادر و پدر و یا مربیان و صورت می گیرد.
دروغ و تربیت کودک فرآیند بسیار پیچیده ولی ساده ای است. فرزند پروری نیاز به مطالعه و دقیت دارد تا این نوگلان ما به ثمر برسند.
چرا کودکان دروغ می گویند
بیشتر والدین فکر می کنند که کودکان دروغ می گویند برای که اینکه چیزی را که می خواهند بدست آورند، از پیامدی جلوگیری کنند یا از کاری که نمی خواهند انجام دهند طفره روند. اینها انگیزه های متداول است، اما دلایل کمتری نیز وجود دارد که باعث می شود بچه ها حقیقت را نگویند – یا حداقل تمام حقیقت را.
برای آزمایش یک رفتار جدید
دکتر رووس می گوید یکی از دلایل دروغ گفتن بچه ها دلیل این است که آنها این ایده جدید را کشف کرده اند و سعی می کنند آنرا انجام دهند، دقیقاً مانند اکثر رفتارها، تا ببینند چه اتفاقی می افتد. “آنها شگفت زده هستند، اگر من در مورد این وضعیت دروغ بگویم چه اتفاقی می افتد؟” “با اینکار چه چیزی را به دست خواهم آورد؟ چه چیزی را از دست خواهم داد؟ ”
برای تقویت عزت نفس و به دست آوردن تأیید
کودکانی که فاقد اعتماد به نفس هستند، ممکن است دروغهای گرانقدر بگویند تا خود را چشمگیرتر، خاص یا با استعداد تر جلوه دهند و عزت نفس خود را تحریک کنند و خود را در نگاه دیگران خوب جلوه دهند. ممکن است این دروغ ها باورنکردنی و به هیچ وجه در حد قابل قبول نباشند. برای مثال ، یک پسربچه ممکن است بگوید که وقتی به مهمانی رفته بود و همه به جلوی در آمدند و شروع به شعار دادن از او کردند.
برای اینکه والدین خود را نگران نکنند
کودکان مبتلا به اضطراب یا افسردگی در مورد علائم خود دروغ می گویند. یا ممکن است مسائل خود را به حداقل برسانند، گفتن چیزی مانند “نه، نه من شب گذشته خوب خوابیدم” زیرا آنها نمی خواهند والدینشان نگران شوند.
آنها باور می کنند که آن کار را انجام داده اند
بعضی اوقات بچه ها واقعا می توانند باور کنند که کاری انجام داده اند و با توجه به خیالبافی خود یک سری وقایع را برای شما تعریف می کنند.
با بچه ای که دروغ میگوید چگونه رفتار کنیم؟
نخست مهم است که درباره عملکرد دروغ فکر کنیم. باید تشخیص داد که این دروغگو از چه نوعی هستند و شرایط دروغ چگونه است. دروغ گفتن به رفتار و عملکرد و شدت مسئله بستگی دارد. سطوح مختلف به معنای پیامدهای مختلف است.
دروغ سطح 1
وقتی با دروغگویی کودکان مواجه می شویم، بهتر است آن را نادیده بگیریم. گفتم جملاتی مانند “این دروغ است. من می دانم که چنین اتفاقی برای شما نیفتاده است. ” به هیچ وجه توصیه نمی شود.
این امر به ویژه در مورد دروغ گفتن هایی که از عزت نفس پایین ناشی هستند، صدق می کند. “بنابراین اگر آنها می گویند ،” من 10 گل در فوتبال امروز زدم و همه مرا روی شانه های خود قرار دادند و بسیار شگفت انگیز بود ” و شما فکر می کنید که این درست نیست، پس هیچ چیزی نگویید. این نوع دروغ های سطح پایین به کسی آسیب نمی رسانند اما رفتار خوبی نیست نادیده گرفتن و هدایت به چیزی که می دانید واقعی تر است، بهترین روش است.
دروغ سطح 2
همانطور که در بالا ذکر شد، یک نمونه دروغ های خیالبافی وجود دارد. در این موارد کودک شروع به گفتن داستان های بلند خواهد کرد. وقتی کودک در حال تعریف کردن بود به آرامی به او بگویید ” این مثل یک داستان بلند است، چرا دوباره سعی نمی‌کنی به من بگویی چه اتفاقی افتاده است؟ این کودک را تشویق می کند دوباره امتحان کند و خیالبافی آن را کاهش دهد.
دروغ سطح 3
اگر چیزی جدی تر باشد، مانند بچه های بزرگتر که دروغ می گویند که کجا بوده اند یا اینکه آیا تکالیف خود را انجام داده اند، والدین باید در این موارد بیشتر فکر کنند. بچه ها تا زمانی که ندانندبه خاطر این نوع دروغ پیامدهایی رخ خواهد داد، از آن دست نمی کشند. مانند همه پیامدها این هم باید چیزی کوتاه مدت باشد که به کودک این فرصت را می دهد تا دوباره به سمت انجام رفتارهای بهتر برگردد. برخی از پیامدها می تواند گرفتن تلفن او به مدت یک ساعت یا مجبور شدن به انجام کار سخت و طاقت فرسا.
همچنین بسته به شدت، باید نتیجه دروغ خود را ببیند و آن را جبران کند. اگر او به کودک دیگری ضربه زده و در مورد آن دروغ گفته باشد، نتیجه دروغ گفتن و همچنین ضربه زدن نیز وجود دارد. در این حالت شما نیز به او کمک کنید که نامه عذرخواهی به کودک مورد اصابت قرار گرفته بنویسید.
روش های جلوگیری از دروغ گفتن کودکان
روش هایی وجود دارد که به کودک شما در اجتناب از دروغ گفتن کمک می کند. در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
به او بگویید که حقیقت عواقب کار را کاهش می دهد
گاهی اوقات شرایط به گونه ای پیش می رود که فرزندتان برای جلوگیری از مجازات شدن، به دروغ متوسل می شود. در این شرایط کودک یا نوجوان باید بداند که در صورتی که حقیقت را بگوید، مجازات کمتری خواهد دید.مانند اینکه به بچه ها اطلاع دهید که یک هفته ضبط شدن تلنفش، یک روز خواهد بود. حتی می توانید کودک را به خاطر گفتن حقیقت ستایش کنید و به آنها بگویید این باعث می شود که آنها اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
به او فرصت گفتن حقیقت را بدهید
اگر فرزندتان دروغ گفته است شما از اصل ماجرا خبر دارید، والدین می توانند به او فرصت گفتن حقیقت را بدهند. در این مواقع والدین می توانند بگویند “من می خواهم 10 دقیقه راه بروم و 10 دقیقه به شما وقت بدهم، سپس برمی گردم و دوباره از شما سؤال می کنم. اگر نظر خود را تغییر دهید و می خواهید یک جواب متفاوت به من بدهید، دچار مشکل نمی شوید. ”
به این ترتیب، اگر کودک به دلیل ترس از عواقب و یا ناامید نشدن والدین، جواب غیرمستقیم داده است، این شانس را دارد که فکر کند که آیا می خواهد بدون عواقب دروغ گفتن، حققیت را بگوید. البته این تکنیک برای کودکی که به طور مزمن دروغ می گوید، درمان نیست.
مقدمه چینی کنید
والدین هم چنین می توانند کودکان را برای گفتن حقیقت با یادآوری این که آنها منتظر کمال نیستند، آماده کنند. والدین می‌توانند بگویند: “من می‌خواهم یک سوالی بپرسم و شاید بخواهی چیزی را به من بگویی کهواقعا نمی خواهم بشنوم. اما به یاد داشته باش، صداقت از همه چیز مهمتر است. بنابراین من می خواهم که شما در مورد دادن پاسخ صادقانه به من فکر کنید.” دادن فرصتی به کودکان برای منعکس کردن موضوع می‌تواند منجر به گفتن حقیقت توسط آن ها شود.
کاری که والدین نباید انجام دهند
برای درمان دروغگویی کودکان لازم است والدیت یک سری را نکات را رعایت کنند.
فرزندتان را در موقعیت دروغ گفتن قرار ندهید
قرار دادن کودک در موقعیت می تواند او را به دروغ گویی وادار کند. اگر والدین حقیقت را می دانند، توصیه می شود که بحث کنند نه سوال. به جای اینکه از کودک بپرسید که آیا او تکالیف خود را انجام نداده است، بگویید “من می دانم تکالیفت را انجام نداده ای، توضیح بده که چرا این کار را نکردی.:
به فرزندتان برچسب دروغگو نزنید
اینکه یک کودک دروغگو است، یک اشتباه بزرگ است. زخمی که این لقب به فرزندتان وارد می کند، به مراتب بزرگتر است. او فکر می کند ، “مادر من را باور نخواهد کرد.” این باعث می شود او نسبت به خود احساس بدی کند و الگویی از دروغگویی تنظیم کند.
خیلی از والدین به دلیل اینکه نمی دانند با دروغگویی در کودکان چگونه برخورد کنند، مشکل را بدتر می کنند. در این رابطه اگر نمی دانید چه باید کنید توصیه می شود با مشاوره کودک گروه نیک همراه در تماس باشید.
021-28424894
